Dagbesteding en ontwikkelingsprogramma’s bieden structuur, sociale interactie en kansen voor groei. Maar organisaties staan voor een uitdaging: financiering hangt nu grotendeels af van aanwezigheid, terwijl cliënten regelmatig flexibiliteit nodig hebben.
We onderzoeken de paradox tussen het moeten verplichten van het nabellen bij afwezigheid door de begeleider, en het maken van een betaalbare en effectieve zorgverlening.
De Paradox
De kern van de paradox ligt in de spanning tussen financiering en zorgbehoeften: in Nederland worden dagbestedingsprogramma’s vaak gefinancierd vanuit wetten die vereisen dat organisaties aantonen dat cliënten aanwezig zijn, bijvoorbeeld door aanwezigheidsuren te rapporteren. Dit dwingt organisaties om aanwezigheid te maximaliseren, anders dreigen financiële tekorten.
Mensen, en zeker kinderen, met klachten waarbij spanning en negatieve gedachten een rol spelen, (dan hebben we het over vrijwel iedereen in ontwikkelingsprogramma’s), hebben wisselende behoeften. Cliënten met depressie kunnen dagen hebben waarop ze weinig energie hebben, terwijl mensen met ASS overprikkeld kunnen raken door sociale verwachtingen. Een strikt aanwezigheidsbeleid kan hun welzijn in dat geval schaden.
Organisaties willen cliënten wel helpen, maar de druk om financiering te behouden vanuit de overheid, kan leiden tot praktijken die hun gezondheid schaden.
Waarom Verplicht Nabellen Nadelig Is
Nabellen, of deelnemers verplichten om hun afwezigheid door te bellen, (ipv. de afmelding door te appen of mailen), hoewel bedoeld om financiering te waarborgen, zal het tegenovergestelde effect hebben: cliënten kunnen zich terugtrekken, wat hun welzijn en langetermijnparticipatie schaadt. En dan in het bijzonder in het soort programma’s die afhankelijk zijn van intrensieke motivatie bij de deelnemers.
Een telefoontje kan als dwingend worden ervaren, wat stress kan verhogen. Stress in dagopvang leidt tot verhoogde cortisolniveaus, wat de mentale gezondheid doet verslechteren. Onverwachte gesprekken kunnen overprikkeling veroorzaken, wat deelname kan verminderen in plaats van vergroten. Flexibele, niet-intrusieve benaderingen werken beter.
Naar Betaalbaar en Effectief
Een duurzaam smodel dat hoge kwaliteit en effectieve zorg biedt, vraagt om een balans tussen financiering en cliëntbehoeften:
Laat deelnemers variabele schema’s volgen via apps, wat hun autonomie vergroot en stress vermindert. Meet succes op basis van verbeteringen in mentale gezondheid of sociale vaardigheden, in plaats van pure aanwezigheid. Dit vraagt om beleidsverandering, maar kan langetermijnimpact vergroten.
Gebruik methoden die deelname stimuleren zonder dwang. Dit maakt programma’s aantrekkelijk en verhoogt vrijwillige aanwezigheid.
Respecteer daarbij communicatievoorkeuren, zoals tekstberichten in plaats van bellen, om vertrouwen te bouwen en stress te verminderen. Vraag ernaar tijdens de intake, en zorg dat de psycholoog ook aangeeft of er bijvoorbeeld sprake is van straatangst. Zo voorkom je later in het traject frustratie bij de begeleiders en andere deelenemers.
Zo kunnen organisaties kosten beter beheersen, financiering makkelijker behouden en tegelijkertijd de hoogwaardige zorg bieden die we van ze vragen.
